Op 15 augustus 2002 is professor Jean Stengers overleden.

Jean Stengers, geboren te Elsene op 13 juni 1922, was onder meer gewoon hoogleraar en vervolgens emeritus hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel (ULB), lid van de Koninklijke Academie van België, voorzitter van de Nationale Biografiecommissie, lid en vervolgens voorzitter van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen, voorzitter van het Nationaal Comité voor Historische Wetenschappen, lid van de wetenschappelijke commissie van het Centrum voor de Studie en Documentatie van de Oorlog en van de Hedendaagse Samenlevingen (CEGES), en directeur van het Belgisch Tijdschrift voor Wijsbegeerte en Geschiedenis. In 1982 ontving hij de Hubert Pierlot Prijs en werd hij eredoctor aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB).

Sinds de oprichting van de Stichting voor de eigentijdse Herinnering in 1994 was hij voorzitter van de wetenschappelijke raad. Alle medewerkers van de Stichting, die zijn kwaliteiten als historicus kenden, zijn zorg voor de waarheid zonder concessies aan modetrends en ideologieën, konden zijn welwillendheid en zijn glimlachende degelijkheid waarderen. Zij zijn zeer dankbaar voor het vertrouwen dat hij hun schonk en voor zijn bemoedigende aandacht voor hun werk.

Jean Stengers publiceerde bijna 300 titels op de meest uiteenlopende historische gebieden: de Middeleeuwen, het hedendaagse België, Congo, de hedendaagse internationale betrekkingen, demografie en migratie, electorale sociologie, de Tweede Wereldoorlog, de hedendaagse Kerk, methodologie en negationisme. Alleen de boeken zijn hier opgenomen, met uitzondering van de artikelen.

Politieke geschiedenis van België:
  • Léopold III et le gouvernement. Les deux politiques belges de 1940, Bruxelles, Duculot, 1980, 20022.
  • L’action du Roi en Belgique depuis 1831. Pouvoir et influence, Bruxelles, Racine, 1992, 19962.
  • Histoire du sentiment national en Belgique des origines à 1918. Les racines de la Belgique. T. I, Bruxelles, Racine, 2001 ; t. II, en collaboration avec Eliane Gubin, Bruxelles, Racine, 2002 (posthume).
Geschiedenis van Congo:
  • Combien le Congo a-t-il coûté à la Belgique ?, Bruxelles, ARSC, 1957.
  • Belgique et Congo : l’élaboration de la Charte coloniale, Bruxelles, La Renaissance du Livre, 1963.
  • E.D. Morel’s History of the Congo Reform Movement, Oxford, 1968. (En collaboration avec R. Louis).
  • Congo : mythes et réalités. Cent ans d’histoire, Bruxelles, Duculot, 1989.
Geschiedenis van de mentaliteiten:
  • Histoire d’une grande peur : la masturbation, Ed. Synthélabo, coll. «Les empêcheurs de penser en rond», 1985, 19982. (En collaboration avec Anne Van Neck).
Methodologie van de geschiedenis:
  • Vertige de l’historien. Les histoires au risque du hasard, Ed. Synthélabo, 1998.
De belangstelling van Jean Stengers voor de plaats van de Joden in de geschiedenis van België kwam tot uiting in zijn baanbrekende studie:
  • Les Juifs dans les Pays-Bas au Moyen Age, Bruxelles, Palais des Académies, 1950.
Ook vermeldenswaard::
  • «La Belgique et l’Affaire Dreyfus», dans le Bulletin de la Classe des Lettres et des Sciences Morales et Politiques de l’Académie Royale de Belgique, t. VI, 1-6, 1995, pp. 69-105.
Tevens schreef hij beschouwingen over het revisionisme:
  • «Quelques libres propos sur « Faurisson, Roques et Cie »», dans Cahiers du Centre de Recherches et d’Etudes Historiques de la Seconde Guerre Mondiale, n° 12, 1989, pp. 5-29.